Deze existentiële vraag zal menig Velomediaan zich toch wel eens gesteld hebben. Het is een kwestie die mij in ieder geval bezighoudt. Hoe kan het nou dat ik op de heenweg naar de apotheek tegenwind heb en op de terugweg weer? Gelukkig heeft de wetenschapsredactie van de Volkskrant zich hierover gebogen. Hun conclusies wil ik graag met je delen.

Wind van opzij?

Draait de wind? Kan hij ’s middags 180 graden gedraaid zijn ten opzichte van ’s ochtends? Volgens de redactie kan dat inderdaad. Maar Lone Mokkenstorm (adviseur klimaatdiensten van het KNMI) zegt dat dat niet vaak gebeurt. Wat wel vaker voorkomt is dat de wind met minder dan 180 graden draait. Dat kan geleidelijk gaan, maar ook af en toe plotseling, als bijvoorbeeld een front met regen overtrekt. Kortom, het lijkt dus dat de wind helemaal gedraaid is. Maar ook zijwind kan je als fietser afremmen. En voor je gevoel heb je dan nog steeds de wind tegen. Jammer, dan.

Als verdere onderbouwing haalt de redactie aan: “Waarom had je op de heenweg dan toch de indruk van wind tegen? Dat komt doordat het niet uitmaakt of je stilstaat en de wind met 15 kilometer per uur tegen je borst blaast, of dat het windstil is en je 15 kilometer per uur fietst: in beide gevallen voelt het of de wind van voren komt, legt Wouter Terra uit. Hij houdt zich bij de TU Delft bezig met sportaerodynamica en wielrenners. Hoe harder je fietst, hoe meer het lijkt of je tegen de wind in fietst, ook als het windstil is. Wie met 15 kilometer per uur fietst en een wind van 15 kilometer per uur in de rug heeft, krijgt het gevoel dat het helemaal niet waait, zegt Terra. Wie omdraait in dezelfde omstandigheden, voelt zich tegengewerkt door een wind van 30 kilometer per uur; dat is niet de windkracht 3 die er werkelijk staat, maar eerder windkracht 5. En wie zelf 15 kilometer per uur fietst en een wind mee heeft van 10 kilometer per uur, voelt een briesje van 5 kilometer per uur tegen”. Lang verhaal kort: alles is relatief.

Klein maken

Verder haalt de redactie nog het punt van de luchtweerstand erbij. Als je fietst ervaar je natuurlijk allerlei weerstand. Door de omvang en vorm van je lichaam, maar ook bijvoorbeeld door de rolweerstand van je banden. Volgens de redactie is de luchtweerstand bij hoge fietssnelheid van veel groter belang dan overige vormen van weerstand. Bij wielrenners zie je dan allerlei geavanceerde (gestroomlijnde) kleding en ook dat ze hun bovenlichaam zoveel mogelijk over hun stuur vouwen. Op de vraag of het tegenovergestelde dan ook geldt - je groot maken als je de wind van achteren hebt - is de reactie: “Dat zou alleen helpen voor fietsers die langzamer gaan dan de wind, zegt Terra. In Nederland, zegt Mokkenstorm, is de gemiddelde windkracht per jaar 3 tot 4 aan de kust en 2 tot 3 in het binnenland. Dat komt neer op een snelheid die varieert van 9 tot 22 kilometer per uur”. Nou ja, daar hebben wij als Velomediaan dus ook niet veel aan.Op de terugweg naar huis krijg ik nog een enorme plensbui op mijn kop. De redactie heeft nog één ding over het hoofd gezien. De wet van Murphy: “if there's any way things can go wrong, they will go wrong”.