deel 1: de knie

Ga jij voor flat of spd? Met spd-pedalen onder de voeten trap je waarschijnlijk harder van adres naar adres, maar als het aan sportfysiotherapeut Wilko Camphuijnder ligt zijn fietskoeriers beter af met flatpedals. En dat heeft voor een groot deel te maken met onze knieën. Wilko licht zijn mening toe en geeft de flatpedal-fietskoerier terloops enkele knie-gerelateerde adviezen mee.

Natuurlijk is vrijwel elke fietskoerier het er mee eens dat het traplopen en langs de deuren wandelen makkelijker gaat op gewone schoenen. En zeker ook sta je met flatpedals sneller veilig met de benen op de grond in het geval van een onverwachte verkeerssituatie. Maar er zit tevens een fysiologisch aspect aan de keuze voor flatpedals en dat heeft te maken met het vele in- en uitklikken. Draag je spd-schoenen dan moet je met name bij het afstappen meer kracht zetten en een rotatie maken vanuit het onderbeen, een ongewone beweging die vervelend voor de knie kan worden.

De kwestie ‘flat of spd’ is hier eigenlijk meteen mee beslecht, want die knieën zijn toch wel van fundamenteel belang voor ons fietskoeriers (en uiteraard voor de rest van de wereld). Voor je denkt dat je vanaf nu zorgeloos kan rondtrappen op flatpedals, lees toch even verder. Er zijn enkele aandachtspunten voor wanneer je met gewoon (sportief) schoeisel fietst.

Stevige schoenen

Ten eerste, rij met stevige schoenen. Een goede ondersteuning onder de voet verhelpt veelal niet alleen tintelende tenen en koude voeten, maar het kan ook knieproblemen voorkomen. Als een zool ‘doorzakt’ roteert het onderbeen naar binnen en dit kan bij elke trap de stand van de knie beïnvloeden.

Positie op de pedaal

Een tweede punt betreft de positie van de voet op de pedaal. Plaats het knobbeltje van de grote teen, daar waar je voet op zijn breedst is, boven de pedaalas. Zo creëer je een goede drukverdeling onder de voet.

Knie recht en in lijn

En dan een laatste punt aangaande de voeten. Als je weer eens op die pedalen aan het rammen bent, kijk af en toe even naar beneden. Let er op dat bij de pedaalslag naar beneden de voet recht naar voren staat, in één lijn met de knie. Een x-stand van het been (en daarmee ook van de knie) tijdens het fietsen resulteert soms in pijn aan de binnenzijde van de knie.

Knie & zadel

Voorgaande drie aandachtspunten betreffen specifiek de voet. Ook een juiste zadelhoogte en -stand zijn van belang voor de knie.

Allereerst de zadelhoogte. Er is een makkelijk en praktisch trucje om snel de juiste hoogte te bepalen. Ga op het zadel zitten en plaats je hak op de pedaal in onderste stand. Als je recht op het zadel zit – je bekken staat horizontaal en de knie is gestrekt – dan heb je de goede positie te pakken. Schuif je je voet vervolgens naar achteren, zodat de eerder genoemde knobbel van de grote teen zich boven de pedaalas bevindt, dan merk je dat je knie nu licht gebogen is. En die houding is wenselijk.

Ten slotte, een veel gehoorde klacht bij fietsers is pijn of irritatie aan de voorzijde van de knie. Grote kans dat het zadel te ver naar voren staat. Ook voor het bepalen van de juiste zadelpositie is er een trucje. Zet hiervoor de trappers in horizontale stand en zorg dat je voeten in de reeds omschreven trappositie staan. Trek vervolgens vanaf de punt van je schoen een lijn loodrecht omhoog. De knie mag niet voorbij dit punt komen.

Wat betreft de ideale fietshouding valt nog veel meer te vertellen. Elk lichaam is net even anders, zoals ook de geometrie van elk model fiets. Daarom is het afstellen van jouw tweewieler, ook bekend onder de term bikefit, een stukje maatwerk. Een fervent wielrenner, die lange tijd in eenzelfde positie zit, zal waarschijnlijk eerder last hebben van overbelasting dan een fietskoerier, die meer varieert in zijn bewegingen. Mocht je desondanks last ervaren bij het fietsen, overweeg dan eens een bikefit.